Wat is regeneratieve landbouw?

Regeneratieve landbouw richt zich op de verbetering van de bodemkwaliteit. In het kort: het is een productiemethode waarbij de natuurlijke hulpbronnen binnen de landbouw worden versterkt, in plaats van uitgeput.

In de afgelopen decennia heeft landbouw op veel plekken een negatieve impact gehad op de bodem, het grondwater en de biodiversiteit. Door regeneratieve landbouw toe te passen, wordt er niet alleen gekeken naar hoe deze negatieve impact verminderd kan worden, maar wordt er juist gewerkt aan het herstellen van de bodem. Dit gebeurt door gebruik te maken van natuurlijke processen. Het principe is breed toepasbaar en grijpt terug naar hoe de landbouw vroeger werd gedaan. Het is dus oud, maar dan in een nieuw en modern jasje. In dit artikel vertellen we er graag meer over!

Bij regeneratieve landbouw houd je rekening met verschillende aspecten, zoals het gebruik van:

• Compost;
• Dierlijke mest in plaats van kunstmest;
• Geen of minimale bodem bewerking;
• Gebruik van gewasrotatie;
• En het gebruik van bodembedekkers, zoals klavers en smalle weegbree.

Waarom? Je stimuleert hiermee de bodem en biodiversiteit, waardoor je de opbrengst kunt maximaliseren zonder de bodem uit te putten.

Maar wat betekent regeneratieve?

Regeneratie is een natuurlijk proces. Het is het weer aangroeien, hernieuwen, en ontstaan van verloren gegane cellen en weefsels. In de landbouw houdt dat in dat de resten van oude gewassen en natuurlijke meststoffen, de nieuwe gewassen ondersteunen. Dit komt doordat het bodemleven dit omzet naar de stoffen die de nieuwe planten nodig hebben.

Waarom kiezen voor regeneratieve landbouw?

Door te kiezen voor regeneratieve landbouw, kies je voor het verbeteren van de gezondheid van de bodem, biodiversiteit & het milieu, en genereer je óók ecologische voordelen:

• Je herstelt hiermee de vruchtbaarheid van de grond;
• Bevordert een evenwichtig ecosysteem;
• En vermindert water- en bodemverontreiniging.

Bij regeneratieve landbouw ga je uit van het principe dat een gezonde bodem, zorgt voor gezonde gewassen. De bodem kun je vergelijken met het maagdarm stelsel van dieren, wat essentieel is voor hun gezondheid. Als daar iets niet lekker loopt, dan merk je dat direct aan je dieren. Bij gewassen werkt het op een vergelijkbare manier. Als de bodemgezondheid niet optimaal is, dan zal je nooit alles uit je gewassen kunnen halen.

Om over te stappen naar regeneratieve landbouw is er geen vast systeem of model dat overal op exact dezelfde manier ingezet kan worden. Je gebruikt de ecologische en ethische principes op een manier die past bij de lokale biosfeer, cultuur, bodem, boer en gemeenschap van jouw boerderij.

De bodemdiversiteit verbeteren met regeneratieve landbouw

In de media wordt het gebrek aan biodiversiteit vaak genoemd, maar wat daar niet bij wordt vermeld, is dat de meeste biodiversiteit zich in de bodem bevindt. In een gezonde bodem vindt namelijk een enorm samenspel plaats tussen de verschillende (natuurlijke) bacteriën, schimmels en kleine beestjes, die gewasresten omzetten in, voor de plant, opneembare stoffen.

Gewassen en planten werken nauw samen met deze schimmels en bacteriën. Het gewas zet water en CO2, onder invloed van zonlicht, om in suikers en dat is de motor waar het bodemleven op draait. Deze motor draait op volle toeren als het gewas groen is. De gewassen zorgen hiermee voor het voedsel dat het bodemleven nodig heeft. Het bodemleven zorgt er op haar beurt voor dat zij de nutriënten, die het gewas nodig heeft om gezond te blijven, in de bodem vrij maken. Zo communiceren het bodemleven en de gewassen met elkaar, zodat beide aan elkaar kunnen geven wat ze nodig hebben om gezond te blijven. Door de juiste gewassen neer te zetten laat je de natuur op deze manier haar gang gaan.

Wanneer je de bodem verstoort, verstoor je ook deze biodiversiteit. Door te ploegen kun je de (lange) schimmels in de grond kapot maken. Het herstel van deze schimmels kost vervolgens veel tijd en energie. Je gewassen lopen daardoor nutriënten mis die zij nodig hebben om gezond en goed te groeien. Bij regeneratieve landbouw wordt er dan ook geen, of minimale, bodem bewerking toegepast.

Regeneratieve landbouw bij Denkavit

Bij Denkavit zijn wij in 2023 gestart met regeneratieve landbouw bij onze DenkaFarm in Voorthuizen. Hier verbouwen we gewassen in stroken en tussen de gewassen staan bloemenstroken om natuurlijke bestrijding van plagen te bevorderen. We doen dit omdat wij denken dat deze methode boeren kan helpen hun bedrijfsvoering gezonder te maken en risico’s, zoals droogte, of juist heel veel water, te verkleinen. Wij hebben zelf goede resultaten geboekt in het eerste jaar, maar ook gezien het een weg is van meerdere jaren voordat de juiste inrichting en (bodem)balans is gevonden. Als de bodemkwaliteit verbeterd, zal ook de gewaskwaliteit verbeteren en dat zal vervolgens de gezondheid van mens en dier ten goede komen. De komende jaren willen we dat verder onderzoeken.

We delen graag onze kennis om boeren verder te helpen om hun bedrijfsvoering toekomstbestendig te maken.