Cryptosporidium Parvum, een van de ziekmakers bij fokkalveren

Diarree veroorzaakt door bacteriën zoals E. coli of virussen zoals rota- of coronavirussen zijn gewoonlijk goed bekend bij veehouders. Parasitaire infecties als cryptosporidiose daarentegen minder. In de praktijk zien we dat diarree een van de belangrijkste oorzaken van kalversterfte is. Daarnaast is het één van de belangrijkste oorzaken van financiële verliezen op het bedrijf. Reden te meer om kalverdiarree veroorzaakt door Cryptosporidium Parvum te voorkomen en gericht aan te pakken wanneer problemen zich voordoen.

Cryptosporidium Parvum

Wat is het? Hoe ontstaat diarree door cryptosporidiose? Wat zijn de ziekte verschijnselen? En belangrijker nog, hoe kunnen veehouders cryptosporidiose voorkomen en behandelen? Dit artikel, mede opgesteld door dierenartsen, gaat hier verder op in.

• • Wat is Cryptosporidium Parvum?
  • Hoe ontstaat diarree door Cryptosporidium Parvum?
  • Ziektebeeld
  • Behandeling
  • Besmetting voorkomen
  • Gevolgen lange en korte termijn

Wat is Cryptosporidium Parvum?

Cryptosporidium Parvum is een eencellige darmparasiet. Een parasiet is een organisme dat zich ten koste van een ander levend organisme in leven houdt en voortplant. Cryptosporidium Parvum kan diarree veroorzaken bij kalveren tussen de 5 en 21 dagen oud. Onder diarree wordt waterige en dunne ontlasting verstaan dat vaker voorkomt dan drie maal per dag.

Hoe ontstaat diarree door Cryptosporidium Parvum?

Koeien scheiden via de mest rijpe eitjes uit van de parasiet Cryptosporidium Parvum. Deze eitjes noemt men ook wel oöcysten. Kalveren kunnen de besmetting van Cryptosporidium Parvum verkrijgen door het binnen krijgen van een oöcyst uit mest. Daarnaast kunnen ze indirect besmet worden via oppervlaktewater en voedsel zoals melk. In de dunne darm komen sporoziëten uit de oöcysten vrij en nestelen zich in de epitheelcellen van het maag-darmkanaal waardoor het celoppervlak beschadigt. Het beschadigde celoppervlak zorgt voor een verhoogde doorlaatbaarheid van de darm en verstoort het transport van nutriënten. Het darmslijmvlies scheidt actief water en ontstekingsvocht af waardoor er dunne ontlasting ontstaat, diarree. Via de mest verlaat een deel van de oöcysten het lichaam. Het andere deel blijft in het lichaam en infecteren het kalf opnieuw.

Ziektebeeld

Kalveren besmet met de Cryptosporidium Parvum parasiet, zien er niet altijd ziek uit. Daarom wordt Cryptosporidium Parvum ook wel de sluipmoordenaar genoemd. Sommige dieren die de ziekte door hebben gemaakt scheiden nog steeds de parasiet uit, maar zijn niet ziek meer. De eerste symptomen die optreden bij de kalveren die lijden onder de parasiet zijn lusteloosheid en hebben geen eetlust. Verder scheiden de kalveren een geelgroen en brijachtige diarree uit. Het is mogelijk dat hier soms ook wat bloed bij zit. Door de ontstane diarree drogen de kalveren uit en vermageren ze. De diarree houdt enkele dagen aan en bij het kalf kan lichte koorts optreden. Echter het ziektebeeld van Cryptosporidiose is niet uniek waardoor het moeilijk is de parasiet Cryptosporidium Parvum te onderscheiden van andere diarreeverwekkers. Daarnaast gaat het in de helft van de besmettingen om een combinatie met virale of voedingsdiarree.

Behandeling

Wanneer Cryptosporidium Parvum is aangetoond door de dierenarts, kan er begonnen worden met de behandeling van de kalveren. Echter, dit is niet eenvoudig. De oöcysten van de Cryptosporidium Parvum parasiet hebben een stevige celwand. Daardoor zijn ze goed bestand tegen allerlei invloeden van buitenaf. De therapeutische mogelijkheden bij cryptosporidiose zijn beperkt en het vaccineren van hoog-drachtige koeien voor meer antistoffen in de biest heeft geen effect. Wel zijn er middelen op de markt om de groei van de parasiet te remmen.

De gevolgen van diarree, ontstaan door de parasiet, kunnen wel behandeld worden. De voornaamste doodsoorzaak bij diarree is uitdroging. Dit komt omdat het kalf bij diarree veel vocht en lichaamszouten verliest. Een aanvullend diervoeder zoals Denkacare Vitalfort ondersteunt de zout- en zuurbasebalans. Een effectief middel om de ontlasting dikker te maken gecombineerd met ondersteuning van de zout- en zuurbasebalans is Denkacare Vitalin.

Besmetting voorkomen

Omdat de parasiet Cryptosporidium Parvum niet direct te behandelen is, is het belangrijk om besmetting met Cryptosporidium Parvum te voorkomen. Naast dat de kalveren met Cryptosporidium Parvum bij de geboorte al geïnfecteerd kunnen raken, is Cryptosporidium Parvum een omgevingsbesmetting. Daarom speelt hygiëne een belangrijke rol bij het voorkomen van Cryptosporidium Parvum besmettingen. Goede hygiëne begint al bij het afkalven. Het hok waar de koe mag kalven moet schoon zijn en droog strooisel bevatten. Wanneer de koe hulp nodig heeft bij het kalven, zorg dan dat het materiaal dat gebruikt wordt ontsmet is.

Hygiëne ten gunste van het kalf

Vergeet niet dat persoonlijke hygiëne zoals schone bedrijfskleding en ontsmette handen ook belangrijk zijn. Zorg ervoor dat het kalf snel in een schone omgeving terecht komt en ontsmet de navel, om besmetting via de mest van de koe zo klein mogelijk te houden. Het pasgeboren kalf verdient een schoon en droog hok en individuele huisvesting. De iglo’s of eenlingboxen waarin de kalveren geplaatst worden kunnen het beste na het schoonmaken een tijd leeg staan voor er een ander kalf in komt. Daarmee wordt de infectiedruk verlaagd. Door de kalveren de eerste weken individueel te huisvesten wordt de kans op besmetting door andere kalveren verminderd. Ook kan het kalf beter in de gaten gehouden worden.

In de eerste levensweken van het kalf is de weerstand nog niet volledig ontwikkeld. Daardoor zijn kalveren een gemakkelijke prooi voor de parasiet. Goede kwaliteit biest en een goede  biestvoorziening zorgen ervoor dat het kalf weerbaarder is tegen de parasiet. Daarnaast zorgt een goede biestvoorziening voor een hoge immuniteit waardoor ziektemakers minder de kans krijgen.

Klik hier voor meer tips voor een ideaal biestmanagement

Gevolgen lange en korte termijn

De korte termijn gevolgen van Cryptosporidium Parvum bij kalveren voor de melkveehouder zijn extra arbeid, extra kosten door meer medicijn gebruik en mogelijk uitval. Deze kosten kunnen bij een diarree-uitbraak, ontstaan door Cryptosporidium Parvum, variëren tussen de €15 en €58 per kalf. Daarnaast kan de diarree als gevolg van de Cryptosporidium besmetting op lange termijn achterstand opleveren bij de vaarzen. De vaarzen kunnen later afkalven en zijn minder ontwikkeld. Ruim ontwikkelde vaarzen kunnen meer produceren dan minder ontwikkelde vaarzen. Reden te meer om deze nadelige gevolgen te voorkomen en de sluipmoordenaar Cryptosporidium Parvum preventief aan te pakken en te investeren in preventieve maatregelen zoals huisvesting en hygiëne.

Voor de diagnose en behandeling van de Cryptosporidium Parvum kunt u terecht bij uw dierenarts.

Heeft u nog vragen naar aanleiding van dit artikel? Denkavit specialisten staan uiteraard ook altijd voor u klaar om de juiste stappen in de kalveropfok met u te bespreken. Vul onderstaand formulier in en wij nemen contact met u op.