Het voorkomen van een speendip is, net als de dagelijkse potentiële groei van je kalveren behalen, een zwaarwegend doel. Een kalf dat hinder ondervindt van een speendip blijft achter in ontwikkeling en kan in het ergste geval zelfs gewicht verliezen. Jongvee Specialist Henk Sijtsma neemt ons mee in de 3 cruciale gebeurtenissen in het leven van een koe. In dit 2e artikel van de reeks het onderwerp: spenen!
Spenen betekent dat je als kalf overschakelt van vloeibaar voedsel naar vast voedsel. Hoe moeilijk kan dat zijn, wanneer je weet dat melk net zoveel droge stof bevat als een winterpeen? Helaas is deze overgang niet eenvoudig. We adviseren je als veehouder dagelijks hoe je een speendip kunt voorkomen.
Van de 4 magen waarmee het rund wordt geboren is alleen de lebmaag meteen functioneel. De lebmaag is gespecialiseerd in het (voor)verteren van melk en een kalf is dus volledig afhankelijk van melk als nutriënten bron. Voor het verteren van vast voedsel wordt de pens ingeschakeld. Echter, voordat de pens functioneel is en op een efficiënte manier nutriënten uit vast voer kan halen moet er heel wat voorbereidend werk gedaan worden. Dat voorbereidende werk, de stimulatie van de start van de pensontwikkeling, begint op jonge leeftijd en verloopt simultaan met de gedegen opbouw van het melkschema.
De ontwikkeling van de pens start al vroeg op. Papilvorming, volume toename en spierlagen ontwikkeling worden gestimuleerd door de opname van kalverkorrel, ruwvoer en water. Water is noodzakelijk, omdat anders de microben die meewerken aan fermenteren van kalverkorrel hun werk niet kunnen doen. Melk gaat naar de lebmaag en kalverkorrel en water gaan naar de pens! Wij adviseren om vanaf dag 4 een bakje met kalverkorrel, ruwvoer en een bakje met water aan te bieden om de pens goed op te laten starten. Afhankelijk van het melkschema, kalvermelk keuze, kalverkorrel en ruwvoer samenstelling bereik je het punt dat de pens alle nutriënten uit de kalverkorrel volledig op kan nemen. Het kalf is nu grotendeels voorbereid op het moment van spenen maar kan nu ook geleidelijk meer uit ruwvoer halen. Verder kun je aannemen dat hoe eerder het kalf meer nutriënten uit ruwvoer kan halen hoe eerder je met afbouwen van kalverkorrel kunt beginnen en het introduceren van (maïs)graskuil. Maar ook: hoe beter de pens in staat is om 24 maanden ruwvoer efficiënt om te zetten in melkgeld!
Met de juiste opbouw van het melkschema in combinatie met kalverkorrel keuze neemt het kalf rond de leeftijd van 6 weken 1 kg kalverkorrel per dag op. Het advies is om:
-Vanaf het moment de kalverkorrelopname ≥ 1 kg/kalf/dag bereikt, het melkschema geleidelijk (≥ 3 weken) kan worden afgebouwd.
-De hoeveelheid kalverkorrel moet daarna worden opgevoerd totdat de opname ≥2 kg/kalf/dag is. Vanaf dat moment kan gestopt worden met de melk en moet de kalverkorrelopname doorstijgen naar ≥ 2,5-3 kg/kalf/dag om aan de nutriënten voorziening van het kalf te voldoen.
Naast kalverkorrel is het ook belangrijk om ruwvoer zo snel mogelijk beperkt aan te bieden. Maar pas op met onbeperkt verstrekken van smakelijk ruwvoer. Het moet voorkomen worden dat het de kalverkorrel verdringt, de meeste nutriënten moeten uit de kalverkorrel komen voor een goede pensontwikkeling en groei. Ruwvoer is wel belangrijk om te verstrekken, want het zorgt voor een goede spierontwikkeling van de pens. Daarnaast zorgt ruwvoer voor het schoonmaken van de pens.
Uit onderzoek (Quigley et al., 2019b.) blijkt dat pas bij een opname van in totaal 15kg NFC (non fibrous carbohydrates zoals zetmeel, pectines, suiker, etc) het kalf de energie op uit de brok opneemt die op basis van formules wordt berekend. Vanaf die opgetelde hoeveelheid van 15 kg is de pens goed opgestart. Wil je hier meer over weten? Klik dan hier.
Dus de hoeveelheid kalverkorrel die een kalf opneemt per dag, zegt niet alles over de efficiëntie waarmee de pens zijn werk kan doen.
Overzicht vanaf eerste Denkamilk tot en met twee maanden na het spenen met een melkschema van 10 weken.
Zoals we samen met de veehouder voor de details rondom de geboorte bedrijfsspecifieke overzichten maken (zie deel 1) doen we dat ook voor de periode rondom en richting het spenen. Bij de besprekingen over de details rondom het spenen is de mengvoerfabrikant ook vaak betrokken. Dankzij het uitvoerige verteringsonderzoek bij het Denkafarm Innovation Centre hebben we ook veel kennis in huis over pensontwikkeling.
Wilt u graag advies over de juiste kalvermelk/kalverkorrel combinatie voor uw bedrijf? Neem dan gerust contact op met een specialist uit ons Denkamilk Team en dan komen we graag langs!
Benieuwd naar deel 1 van deze reeks: alles rondom geboorte?
Klik hier
Wilt u deel 3 uit deze serie: afkalven lezen?
Klik hier
