Geschreven door Marijn van Brakel | Jongvee Specialist fokkalveren, regio midden en zuid
Kalveren - 24 september 2024

Het is een vraag die specialist Marijn van Brakel bijna wekelijks van melkveehouders krijgt: zal ik investeren in een melktaxi of is een kalverdrinkautomaat beter? “Over het antwoord kan Marijn kort zijn: “dat hangt echt af van uw bedrijf en uw voorkeuren als ondernemer.”

In dit kennisartikel loopt Marijn de voor- en nadelen van deze beide kalverdrinksystemen langs.

De voordelen van een kalverdrinkautomaat

Eerlijk is eerlijk, een kalverdrinkautomaat heeft niet altijd een goede naam. “Dat komt met name door de periode net na de afschaffing van het melkquotum. Veel melkveehouders hielden toen veel jongvee aan, maar hadden niet de juiste huisvesting of arbeid beschikbaar. Zeker bij een drinkautomaat is goede controle en een passende groepsgrootte belangrijk. Daarom hebben een aantal melkveehouders het drinkautomaat weer de deur uitgedaan. Dit ligt dus niet perse aan het drinkautomaat, maar meer aan het management”, legt Marijn uit. Veehouders die er wel veel plezier aan beleven zien de voordelen van het natuurlijke drinksysteem en de secure op- en afbouw van het melkschema.
Marijn somt de voordelen van een kalverdrinkautomaat ten opzichte van het met de hand melk voeren van kalveren voor u op:

  • Besparing op arbeid en arbeidsverlichting omdat u zelf geen melk hoeft klaar te maken.
  • Flexibiliteit in arbeid, controles kunnen op een zelfgekozen moment in plaats van vaste voermomenten.
  • Geschikt voor grotere groepen kalveren van zes tot tien dieren.
  • Een automatische op- en afbouw van de melkgift.
  • Kleine porties melk verdeeld over verschillenden momenten, wat past bij het natuurlijke drinkgedrag van kalveren.
  • Een hogere melkopname door vaker kleinere porties te drinken, tot de mogelijkheid van onbeperkt voeren.
  • Geleidelijke melkafbouw voor een soepele speenovergang.
  • Mogelijk een melkpoederbesparing, vanwege de nauwkeurige dosering en ingestelde schema’s, ten opzichte van zelf doseren en bijhouden van leeftijden.
  • Meer data beschikbaar over drinkgedrag en melkopname. Dit kan helpen bij de monitoring van de gezondheid van uw kalveren.

De nadelen van aan kalverdrinkautomaat

Net als aan elk drinksysteem, kleven ook aan het kalverdrinkautomaat nadelen:

  • Niet geschikt voor kalveren jonger dan tien dagen. Voor deze dieren heeft u dus een ander drinksysteem nodig.
  • Onderhoud en reinigen verdient dagelijks de aandacht. Denk aan de spenen, slangen, kleppen en poederopening.
  • De controle van de kalveren is lastiger, omdat u er (meestal) niet bij bent als de kalveren drinken. Dit vraagt dus echt om een vaste werkwijze, zeker als u met verschillende mensen werkt.
  • Kruisbesmetting als u niet werkt met all-in all-out. Bij het werken met verschillende leeftijden is de infectiedruk groter dan wanneer elk kalf een eigen speen heeft.
  • Door de hogere melkopname kan de kracht- en ruwvoeropname lager zijn.
  • De instellingen zijn belangrijk en moeten echt goed staan, denk aan de mengtemperatuur en poederconcentratie.
  • Zo’n vier keer per jaar is kalibreren nodig.

Drinkautomaat in de praktijk

“Op ons onderzoeksbedrijf maken we gebruik van zowel het kalverdrinkautomaat als (speen)emmer voeren, afhankelijk van wat het beste past binnen onze bedrijfsvoering,” vertelt Marijn. “We hanteren vier verschillende voerschema’s, afgestemd op de behoeften van het kalf. De portiegrootte is afhankelijk van de leeftijd van het dier, wat bijdraagt aan een goede gezondheid en arbeidsgemak voor de verzorgers.”

Er zijn echter ook aandachtspunten. Zo kan er een hogere infectiedruk ontstaan omdat de kalveren niet op onze farm worden geboren en afkomstig zijn van verschillende melkveehouderijen. Dit maakt het extra belangrijk om de groepen klein te houden, maximaal tien kalveren, en te werken met discipline en een goed protocol voor de juiste controle,” legt Marijn uit.

Melktaxi of melkmenger: vast controlemoment

De melkmenger, ook wel melktaxi, is verkrijgbaar in allerlei varianten. Een vaste menger zonder wielen, of een variant met wielen, waardoor u zelf geen zware emmers melk hoeft te tillen. Er zijn eenvoudige modellen met alleen een menger, of een uitgebreider systeem met aandrijving, doseerpomp en plaatsherkenning. De inhoud varieert van 50 tot 300 liter. In de praktijk ziet Marijn dat de melktaxi vooral past bij bedrijven waarbij verschillende mensen de kalveren voeren en controleren.

De voordelen van een melkmenger

Een melkmenger kent verschillende voordelen ten opzichte van het met de hand melk aanmaken:

  • Arbeidsverlichting, u hoeft zelf geen melk meer te kloppen en emmers te tillen.
  • Eenvoudige bediening. Luxere melkmengers hebben een ingebouwde weegschaal, waardoor u de juiste hoeveelheid poeder kunt toevoegen.
  • Juiste dosering door de tap of het doseerpistool.

Voordelen ten opzichte van het kalverdrinkautomaat

Ten opzichte van het kalverdrinkautomaat zijn er ook een aantal voordelen:

  • Eén systeem voor de hele opfok, melk geven met de melktaxi kan al direct na de biestperiode.
  • Fysieke arbeidsverlichting, ook de eerste tien dagen kunt u de kalveren al met de melktaxi voeren en hoeft u dus geen zware emmers te tillen maar rijdt u de taxi naar de kalveren.
  • Het voermoment kan tegelijk ook het controlemoment zijn; u ziet direct of de kalveren goed drinken en actief reageren.

De nadelen van een melktaxi

Ook de melktaxi kent een aantal aandachtspunten in vergelijking met het met de hand melk maken:

  • Er is een minimaal mengvolume nodig. Het systeem moet minimaal voor 25% gevuld zijn, dus bij de variant van 50 liter moet u per melkbeurt minimaal 20 liter maken.
  • Een melkmenger is een flinke investering, naast de speenemmers of melkbars die nodig blijven.
  • Het instellen van de poederconcentratie en mengtabel heeft aandacht nodig, net als het kalibreren of ijken.

Nadeel melktaxi ten opzichte van kalverdrinkautomaat

Ten opzichte van de kalverdrinkautomaat heeft de melktaxi als nadelen:

  • Meer schoonmaakwerk, van zowel de melkmenger als de individuele speenemmers of melkbar.
  • Meerdere keren per dag voeren is lastiger, zowel door het minimale mengvolume als de benodigde arbeid.
  • Meer arbeid nodig.
  • De melktaxi geeft geen signaal dat kalibratie nodig is.

Dit past op uw bedrijf

Of een melktaxi of kalverdrinkautomaat beter past, is afhankelijk van uw wensen. Daarbij speelt mee wie de kalveren voert (bijvoorbeeld stagiaires, ouders, medewerkers), hoeveel arbeid er beschikbaar is en ook wat bij u als ondernemer past. Vraag uw Denkavit-specialist gerust om mee te denken. Zij hebben ruime ervaring, zowel in onderzoek als in de praktijk, met verschillende type systemen én merken. En of u nu voor een melktaxi of een kalverdrinkautomaat gaat, Marijn en zijn collega specialisten staan graag voor u klaar met passend advies én producten!