De waarde van water voor groei van kalveren

Voor optimale kalveropfok is goede kwaliteit water onmisbaar. Toch is water hetgeen wat het meest over het hoofd gezien wordt in de kalveropfok. Hoe is dat op uw bedrijf? In dit artikel vertelt Henk meer over de waarde van water, voor groei van kalveren, en hoe u dit kunt toepassen op uw bedrijf.

Experts zijn het erover eens dat kalveren naast de melkporties, vanaf dag 4 ook de vrije keuze moeten hebben om water te kunnen drinken. Maar uit verschillende onderzoeken in Europa en Noord-Amerika is gebleken dat het gemiddeld 14 dagen of meer duurt, voordat een kalf voor het eerst water krijgt. Daarom delen we nogmaals het belang van water en tips om kalveren water te leren drinken.

Wateropname stimuleren

Ten eerste is het van belang om wateropname bij uw kalveren te stimuleren. Dit kan op twee manieren:

1. Kwaliteit: water moet van excellente kwaliteit zijn en iedere dag vers/fris.
2. Hoeveelheid: voldoende water voor ​​gezonde groei en ter bevordering van pensontwikkeling.

Waarom is water zo belangrijk?

• Voor de pensontwikkeling
  De ontwikkeling van penspapillen begint zodra de microben in de pens kalverkorrel fermenteren. Hoe eerder deze ontwikkeling begint, hoe eerder de pens (tijdens melkperiode) kan bijdragen aan groei van het kalf. Fris en schoon drinkwater voor het kalf is hierbij van belang, zodat microben ‘hun werk’ efficiënt kunnen uitvoeren.
• Verbeterde kalverkorrelfermentatie
  Kalvermelk wordt via het slokdarm-sleufreflex naar de lebmaag geleid, maar water gaat naar de pens. Daarom draagt water bij aan verbeterde kalverkorrelfermentatie, aangezien dit in de pens plaatsvindt.
• Betere kalverkorrelopname
  Kalveren die vanaf dag 4 naast kalverkorrel ook water kunnen drinken hebben een hogere kalverkorrelopname en groeien sneller.

Verhoogde kalverkorrelopname en gewichtstoename

Studies hebben aangetoond dat de opname van droge stof direct gerelateerd is aan de wateropname. Meer dan dertig jaar geleden toonden Kertz et al. de voordelen aan van het verstrekken van (vrije keuze) water aan kalveren tijdens de melkperiode. De resultaten? Verhoogde (> 30 %) kalverkorrelopname en verhoogde (> 35 %) gewichtstoename ten opzichte van kalveren die geen water kregen.

Dit is belangrijk omdat gewichtstoename tijdens de eerste twee levensmaanden (met name groei van het skelet en de spieren) positief gecorreleerd is met de melkgift in de eerste lactatie.

Hoeveel water en wanneer?

Vanaf dag 3 à 4
Het is belangrijk om uw kalveren vanaf dit moment, iedere dag,  0,5 – 1 liter schoon en fris drinkwater te geven.

Opname hangt af van het melkschema
Kalveren die 4L melk per dag krijgen, kunnen tijdens de tweede week na geboorte 1-3 L water per dag opnemen blijkt uit onderzoek. Ook zien we tijdens deze periode wateropname (>0,5L/kalf/dag) bij kalveren die dagelijks 6 liter melk drinken.

Oudere kalveren drinken meer
Kalveren van 5-6 weken kunnen naast 6 liter melk per dag ook 4-6 liter water drinken. Kalveren van 2 maanden drinken soms al meer dan 10 liter water per dag!

Warm weer? Meer water
Zodra de temperatuur 30°C of hoger is, wordt de waterconsumptie verdubbeld.

Regelmatig reinigen van waterbakjes

Het is belangrijk uw kalveren voldoende en fris water te geven. Daarom zijn de meeste eenlingboxen en iglo’s voorzien van twee ringen, namelijk: water en kalverkorrel. Het regelmatig reinigen van deze waterbakjes is van belang. Waarom? Dit leidt tot een positief effect op de groei per dag, zowel tijdens de melkperiode maar ook na spenen.

Waterkwaliteit is cruciaal voor jonge dieren

Voor kalveren gelden daarom striktere waterkwaliteitsnormen dan voor volwassen dieren. U moet hierbij denken aan:

Mineraalgehalte
Wateranalyses tonen aan dat het mineraalgehalte in water behoorlijk hoog kan zijn. Het mineraalgehalte in water kan ook fors variëren, zelfs op hetzelfde bedrijf. Kalveren zijn gevoeliger voor verhoogde mineraalconcentraties dan volwassen runderen. Zo is bijvoorbeeld een concentratie van <800 mg/ml Na in water goed te doen voor koeien, terwijl kalveren slechts 50 mg/ml kunnen verdragen. Pas daarom op voor verhoogde mineraalgehaltes!

Kiemgetal
Een te hoog kiemgetal is slecht voor de gezondheid voor alle dieren. En omdat kalveren hun weerstand nog moeten opbouwen, is het extra belangrijk om schoon drinkwater (incl. bakjes en leidingen) aan te bieden.

De totale hoeveelheid aanwezige opgeloste vaste stoffen
Daarnaast zijn kalveren ook gevoelig voor verhoogde concentratie van anorganische zouten zoals Fe, Mn en S.

Routinematig waterkwaliteit testen

Zowel de chemische als de microbiële analyses zijn van belang en de waterkwaliteit zou minimaal jaarlijks moeten worden gecheckt. Laboratoria die het water beoordelen en analyseren geven uitleg over de resultaten. In veel gevallen is het nuttig om de onderlinge verbanden in de uitslag te analyseren om uitspraken te doen over de geschiktheid voor gebruik bij kalveren. Het is daarom raadzaam een kalvergeschiktheidsonderzoek aan te vragen.

Waar moet een watertest aan voldoen?

Water kan op veel factoren beoordeeld worden. Het is belangrijk om van te voren te bespreken wat geanalyseerd dient te worden. De belangrijkste voor de kalveropfok hierbij zijn:

• Het totaal opgeloste vaste stoffen inclusief Ca, Mg, Na, Cl en sulfaatzouten
• Hardheid – Ca, Mg, Fe, Al, Zn en Mn hebben allemaal invloed op de waterhardheid
• Nitraten
• Ijzer
• Microbiële verontreinigingen (Kiemgetal) zoals coliformen E. coli en Salmonella
• (Indien gewenst kunnen er ook andere parameters onderzocht worden)

Tabel: kwaliteitseisen veedrinkwater herkauwers GD

Kortom: water is onmisbaar voor optimale kalveropfok

De waarde van water, voor de groei van kalveren is dus belangrijk om mee te nemen. Marijn van Brakel, een van de Jongveespecialisten van Denkavit, maakte eerder al eens een video waarin hij dit belang ook nogmaals onder de aandacht brengt.

Die wil ik zien! 

Ik ben benieuwd naar meer video’s waarin praktische tips worden gedeeld. 

Heeft u behoefte aan contact met een van onze specialisten om samen te sparren over uw bedrijfsresultaten? Vul onderstaand formulier in!